اویل پمپ چیست و در کجای موتور قرار دارد؟

• aaligoli
• • مقالات

اویل پمپ چیست؟

اویل پمپ یه قطعه خیلی مهم تو موتور خودرو هستش. چند تا وظیفه خیلی مهم هم تو موتور داره. یکیش روانکاری قطعات موتوره. کار مهم دیگه‌اش خنک‌کاری قطعات موتوره. بازم اگه بخوام از وظیفه اویل پمپ بگم اینه که جلوی ضربه به شاتون و میل‌لنگ رو میگیره.

حالا که فهمیدیم اویل پمپ چیه و تقریبا چیکار میکنه، بیایین با هم دقیق‌تر بررسی کنیم کار اویل پمپ چیه؟

برای اینکه قطعات موتور خودرو روان کار کنن، دچار آسیب نشن و عمر بیشتری داشته باشن، واجبه که حتما روغن‌کاری بشن. به خاطر همین، تولیدکنندگان خودرو اومدن یه قطعه‌ای به نام اویل پمپ ساختن. پمپ روغن که به انگلیسی بهش (oil pump) میگن، میاد روغن موتور رو از مخزن کارتل (همون مخزنی که زیر موتوره و روغن موتور اونجا ریخته میشه) میمَکه و با فشار هیدرولیک به قسمت‌های مختلف موتور خودرو مثل بلبرینگ‌ها، پیستون، میل‌بادامک، میل‌لنگ، یاتاقان و خلاصه همه قطعات موتور خودرو می‌رسونه و اینجوری روغن به این بخش‌ها می‌رسه. وقتی روغن به تمام این قطعات رسید، کارایشون میره بالا و دچار اصطکاک و خوردگی نمیشن.

اینم بگم که، یکی دیگه از وظایف اویل پمپ اینه که وقتی روغن دورن موتور میچرخه قطعات موتور رو از آلودگی تمیز میکنه.

اویل پمپ در کجای موتور قرار دارد؟

آقا خیلی‌ها می‌پرسن اویل پمپ کجای موتوره. پمپ روغن چون یکی از قطعات موتوره پس باید یه جایی تو موتور خودرو باشه. موتور خودرو دو بخش داره، بخش بالایی که بخش سرسیلندر میگن و بخش پایینی که بهش بلوک سیلندر میگن. پمپ روغن تو بلوک سیلندر قرار داره؛ درست تو قسمت زیرین و پایینی موتور، نزدیک تسمه تایم به‌طوری که با کارتل در تماسه (البته بایدم در تماس باشه چون قراره روغن رو از اونجا بِمَکه). وقتی محفظه کارتل رو باز میکنی قشنگ دیده میشه.

پمپ روغن با استفاده از فشار هیدرولیک، روغن را از مخزن روغن (کارتل) که زیر موتوره به سمت سرسیلندر، شاتون، رینگ و پیستون‌ها و سایر قطعات حساس موتور میرسونه. این کار باعث می‌شه که قطعات موتور وقتی کار میکنن، روان و خوب حرکت کنن، ساییده و خراب نشن و محیط موتور خنک باشه. خنک کردن موتور خودرو هم اینجوریه که، روغن داغ برمیگرده به کارتن و اون روغن خنکی که تو کارتل هست فرایند رو ادامه میده و این کار همچنان در طول روشن بودن موتور تکرار میشه.

تا یادم نرفته اینم بگم که، خود پمپ روغن هم چند تا قسمت داره، بد نیست که اینا رو هم بشناسین. پوسته، چرخ دنده، محورها و روترها اجزای تشکیل دهنده پمپ روغن هستن.

انواع اویل پمپ

ما بسته به نوع و مدل خودرو دو نوع پمپ روغن داریم که می‌خوام تو ادامه در مورد هر کدومشون توضیحاتی مختصری بدم.

اویل پمپ مکانیکی

اویل پمپ مکانیکی رو بیشتر روی خودروهای مدل پایین نصب میکنن. مستقیم با شفتی به میل‌لنگ یا میل‌سوپاپ وصل میشه و با چرخش، روغن رو به کانال‌های روغن‌کاری می‌رسونه تا مثل خون تو رگ جریان پیدا کنن.

پمپ روغن الکتریکی

پمپ روغن الکتریکی روی خودروهای هیبریدی، الکتریکی و خودروهایی که تکنولوژی بالایی دارن، نصب میکنن؛ توی این مدل‌ها دیگه نیازی نیست اویل پمپ به میل‌لنگ یا میل‌سوپاپ متصل بشه، به جاش از یه موتور الکتریکی برای تولید فشار روغن استفاده می‌کنن.

این مدل یه سری مزایا نسبت به نوع مکانیکی داره مثلا، صداش کمه، مصرف سوختش پایینه، فشار روغن رو میشه بر اساس نیاز موتور تنظیم کرد، میزان آلایندگیش هم کمه و این برای حفظ سلامت محیط زیست عالیه.

پمپ روغن مکانیکی خودش به سه زیر دسته روتری، سوزنی و دنده‌ای تقسیم می‌شه:

1. اویل پمپ روتری: این پمپ از روتر‌های داخلی و خارجی غیر هم مرکز تشکیل شده. چرخش میل لنگ باعث چرخش روتر داخلی می‌شه، در حالی که روتر خارجی ثابت می‌مونه. چرخش روغن بین این دو روتر، باعث گردش روغن می‌شه. این مدل از پمپ روغن، قویتر از دو مدل دیگه است.
2. اویل پمپ سوزنی: این مدل تشکیل شده از سوزن و بلانچر (سیلندر‌ها و پیستون‌ها) به جای روتر و چرخ دنده است. الان دیگه به ندرت پمپ‌های سوزنی در سیستم روانکاری خودروها استفاده میشن و بیشتر تو موتور سیکلت‌ها کاربرد دارن.
3. اویل پمپ دنده‌ای: این پمپ متشکل از دو دنده هرزگرد و متحرکه که درون یه پوسته قرار داره. چرخ دنده متحرک به وسیله شافت متصل به میل لنگ میچرخه و روغن را به درونش میشکه. با چرخش چرخ‌دنده هرزگرد روغن جاری می‌شه. از این مدل اویل پمپ بیشتر تو خودروهای سواری مثل پژو مثل پژو ۴۰۵، پژو ۲۰۶ تیپ ۵ و پژو ۲۰۶ تیپ ۲ استفاده می‌شه.

علائم خرابی اویل پمپ

از کجا بفهمیم اویل پمپ ماشینمون خراب شده؟ اویل پمپ یه قطعه‌ مصرفی هست که میشه گفت حدودا تا ۱۰۰ هزار کیلومتر عمر می‌کنه، البته اینکه چطور راننده‌ای هستید هم تو عمر مفید اویل پمپ تاثیر داره. گردش روغن تو موتور خودرو  مثل گردش خون تو رگه. پس حیاتی و ضروریه. خرابی پمپ روغن خودرو، باعث میشه روغن دیگه تو کانال‌های روغن‌کاری که نقش رگ رو دارن، نچرخه و این باعث میشه تا قطعات موتور خودرو آسیب ببینن و دیگه مثل قبل کار نکنن.

چند تا نکته بهتون در باره خرابی اویل پمپ میگم که خوبه تا جدی بگیرید. اگه دیدید چراغ هشدار روغن پشت آمپر روشن شده سریعا ماشینتون رو خاموش کنید؛ حتما فشار روغن افت کرده و یا روغن به اجزای داخلی موتور نمی‌رسه. اگه همینجور ماشین رو روشن نگه دارید دارید پدر موتور رو در میارید؛ بعدا مجبورید کلی پول واسه تعمیرش خرج کنید. پس خرابی اویل پمپ رو جدی بگیرید و سریه بدید یه تعمیرکار براتون راست و ریس کنه.

اگه چراغ روغن روشن شده و وقتی می‌خوایید گاز بدید، ماشین خاموش میشه،  احتمال داره که پمپ روغن ضعیف شده و باید عوض بشه.

البته اینم بگم بعضی موقع‌ها فشنگی روغن هم اگه خراب بشه، چراغ هشدار پشت آمپر روشن میشه. فشنگی روغن نزدیک فیلتر روغن در مسیر کانال روغن قرار داره؛ وظیقه اش هم اینه که فشار روغن و وجود جریان روغن رو تو سیستم بررسی کنه.

علایم خرابی اویل پمپ دیگه چیا می‌تونه باشه؟

کاهش فشار روغن: اگه فشار روغن، داخل سیستم روانکاری کم بشه، احتمالاً علتش خرابی اویل پمپ باشه. اینجور مواقع، روغن موتور به اجزای داخلی موتور به خوبی نمی‌رسه.

صدای ناشی از سوپاپ‌ها: اگه روغن خوب به سوپاپ‌ها نرسه وقتی حرکت میکنن و بالا پایین میشن، اصطکاک ایجاد میشه و صدا میده. پس صدا شنیدن از سوپاپ‌ها، می‌توانه از علائم خرابی اویل پمپ باشه.

افزایش دمای موتور: گفتیم یکی از کارای مهم اویل پمپ اینه که باعث خنک‌کاری قطعات موتور خودرو بشه. پس اگه دید موتور داغ کرد و خنک نمیشه، حتما روغن کافی بهش نمی‌رسه.

صدای ناشی از عملکرد پمپ: در زمان کارکردن موتور در حالت درجا ممکنه صدای کار عجیب هنگام کارکردن پمپ به گوشتون برسه.

برای اینکه ویل پمپ عمر مفیدی داشته باشه به چند تا نکته که میخوام بهتون بگم همیشه دقت کنید.

• موتور کم آب و یا بدون آب نباشه
• دمای موتور متعادل بشه و جوش نیاره
• روغن موتور رو به موقع تعویض کنین و از یه روغن موتور با کیفیت استفاده کنین
• نذارید فیلتر روغن کثیف بمونه و عوض کنید
• با بالا بردن دور موتور، موتور رو به فشار خیلی زیاد نندازید

aaligoli